Zanieczyszczenie powietrza w Ułan Bator: rosnący problem
Zanieczyszczenie powietrza to problem globalny, który dotyka miliony ludzi, jednak są obszary na świecie, gdzie sytuacja ta osiąga dramatyczny poziom. Stolica Mongolii, Ułan Bator, to jedno z tych miejsc, gdzie poziom zanieczyszczeń stał się zawrotny. Każdego roku z powodu zanieczyszczenia powietrza giną tysiące ludzi, a liczby w Ułan Bator są alarmujące.
Podczas gdy jesteśmy przyzwyczajeni do słuchania o zanieczyszczeniach w miastach takich jak Pekin, gdzie poziom zawieszonych cząstek może sięgać 500 mikrogramów na metr sześcienny, w Ułan Bator stężenia sięgają 1.600 mikrogramów na metr sześcienny, co to jest 65 razy więcej niż zaleca Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).
Główna przyczyna zanieczyszczenia w Ułan Bator
Paradoksalnie Ułan Bator jest miastem o małej gęstości zaludnienia, ale pomimo rozległych łąk i czystego nieba, stał się jednym z miast najbardziej zanieczyszczony na świecie. Głównym źródłem zanieczyszczeń w mieście nie jest ruch uliczny czy przemysł ciężki, jak to ma miejsce w miastach gęściej zaludnionych. Kluczowym czynnikiem zanieczyszczenia w Ułan Bator jest jurty miejskie.
Jurty to tradycyjne domy używane przez społeczności nomadów na mongolskich łąkach, ale ponieważ ludność wiejska przeniosła się do stolicy w poszukiwaniu nowych możliwości, domy te zostały zainstalowane na przedmieściach miasta. Podczas wyjątkowo mroźnych zim w Mongolii rodziny zamieszkujące te jurty korzystają z pieców opalanych paliwem węgiel nagrzewać się, co powoduje powstawanie dużych ilości dymu i cząstek zanieczyszczających środowisko.
Wpływ użytkowania węgla na zdrowie
Wykorzystanie węgla do ogrzewania jest niemal obowiązkowym środkiem w Ułan Bator, gdzie temperatury mogą dochodzić do -50°C w zimie. Jednak ten tani i łatwo dostępny zasób ma wysoką cenę: zdrowie obywateli. Węgiel generuje duże ilości dwutlenku węgla (CO2) i zawieszonych cząstek, które pogarszają jakość powietrza i tworzą gęstą warstwę smogu zwaną PM2.5 y PM10. Cząsteczki te dostają się do płuc i powodują poważne, długotrwałe uszkodzenia.
Ponadto wysoki poziom zanieczyszczeń dotyka najbardziej bezbronnych grup ludności, w szczególności ludności niños. Według takich organizacji jak UNICEF, ok 99% dzieci w Ułan Bator oddycha zanieczyszczonym powietrzem, które mogą powodować problemy zdrowotne przez całe życie, takie jak przewlekłe choroby układu oddechowego, astma, zapalenie oskrzeli, a nawet rak płuc we wczesnym wieku.
W 2013 roku Ułan Bator znalazł się na drugim miejscu na świecie o najgorszej jakości powietrza, a w ostatnich latach sytuacja uległa pogorszeniu ze względu na wymiana climático, co powoduje bardziej ekstremalne zimy i jeszcze większe uzależnienie rodzin od węgla.
Zmiany klimatyczne i migracja ze wsi
El Global Warming zaostrzyło problem w Ułan Bator. Zimy są coraz bardziej nieprzewidywalne, występują na przemian ekstremalnie zimne i ciepłe pory roku, poważnie wpływając na życie na stepach. Zmusiło to tysiące koczowniczych pasterzy do opuszczenia swoich ziem i przeniesienia się do stolicy w poszukiwaniu lepszych możliwości życiowych. Infrastruktura Ułan Bator nie była jednak przygotowana na przyjęcie takiej lawiny migracyjnej, co spowodowało niekontrolowaną ekspansję peryferyjnych dzielnic, w których warunki życia są niepewne.
Wzrost liczby osób spalających węgiel drzewny w jurtach gwałtownie zwiększył zanieczyszczenie miasta. W chłodniejszych miesiącach poziom PM2.5 może przekroczyć 3.000 mikrogramów na metr sześcienny – liczba, która plasuje Ułan Bator jako jedno z najbardziej zanieczyszczonych miast na świecie. Według danych WHO długotrwałe narażenie na takie poziomy zanieczyszczeń może skrócić oczekiwaną długość życia nawet o 4–5 lat.
Działania i rozwiązania przeciwko zanieczyszczeniom
Rząd mongolski, świadomy powagi problemu, podjął różne działania mające na celu ograniczenie zanieczyszczeń. Po pierwsze, wykorzystanie grzejniki elektryczne w jurtach zamiast pieców węglowych. Ponadto od 2019 r. rodziny mieszkające w najbardziej skromnych obszarach mogą korzystać w nocy z bezpłatnego prądu. Jednakże środki te są niewystarczające, biorąc pod uwagę skalę problemu.
Jedną z głównych trudności jest koszt technologii mniej zanieczyszczających środowisko. Choć dofinansowano bardziej wydajne grzejniki elektryczne i piece węglowe, wiele rodzin nie ufa im lub nie stać ich na ich pokrycie, upierając się przy tradycyjnym węglu. Ponadto, elektrownie cieplne w Ułan Bator nadal działają z pełną wydajnością, przyczyniając się do 6% zanieczyszczenia powietrza.
Pomimo wysiłków rządu, m.in. wprowadzenia zakazu stosowania surowego węgla mineralnego w 2019 r., problem nadal istnieje. The brykiety z węgla drzewnego, które promowano w celu ograniczenia zanieczyszczeń, są droższe i nie wszystkie rodziny mogą sobie na nie pozwolić, co ogranicza ich adopcję. Z drugiej strony główną przeszkodą pozostaje uzależnienie Mongolii od węgla. Inwestycje w energię odnawialną są w dalszym ciągu niewystarczające, mimo że Mongolia posiada duży potencjał rozwoju energia słoneczna i wiatrowa.
Władze starają się także zatrzymać migrację do stolicy poprzez programy rozwoju obszarów wiejskich, które mają na celu poprawę warunków życia na prowincji i powstrzymanie exodusu do Ułan Bator, jednak poprawa infrastruktury i tworzenie miejsc pracy to zadania wymagające czasu i środków.
Perspektywy są zniechęcające dla mieszkańców Ułan Bator, zwłaszcza tych najbardziej bezbronnych. Bez zdecydowanych i trwałych działań ludność stolicy będzie w dalszym ciągu cierpieć z powodu poważnych konsekwencji zanieczyszczenia powietrza.
Ułan Bator stoi nie tylko przed poważnym problemem zanieczyszczeń, który dramatycznie wpływa na zdrowie jego obywateli, ale także wyzwaniem strukturalnym w obliczu niekontrolowanego wzrostu i nieprzyjaznego środowiska klimatycznego. Chociaż podejmuje się działania mające na celu zmniejszenie zanieczyszczeń, uzależnienie od węgla i trudności gospodarcze sprawiają, że zmiany są powolne i skomplikowane. W sytuacji, w której jakość powietrza pogarsza się z roku na rok, stolica mongolska potrzebuje pilnych rozwiązań, nie tylko ze względu na swoją teraźniejszość, ale także w celu zapewnienia zdrowszej przyszłości.