Un ogromny kawałek szelfu lodowego Larsen C na Antarktydzie jest w trakcie cielenia się, w wyniku którego utworzy się jedna z 10 największych gór lodowych, jakie kiedykolwiek zarejestrowano. Pęknięcie, które spowoduje to oddzielenie, narasta od dziesięcioleci i grozi destabilizacją platformy.
Rozwój tego pęknięcia znacznie przyspieszył w grudniu, pokonując w tym miesiącu ponad 17 kilometrów. Obecnie całkowita długość pęknięcia wynosi około 80 kilometrów, a do całkowitego oderwania się góry lodowej pozostało zaledwie 18,5 kilometra. Uważa się, że zarówno wzrost temperatury wody pod platformą, jak i cieplejsze powietrze nad nią ułatwiły ten proces, chociaż dokładne przyczyny są nadal przedmiotem badań.
Profesor Adrian Luckman z Uniwersytetu w Swansea, lider zespołu monitorującego pęknięcia, powiedział BBC, że oddzielenie się jest nieuniknione: „Nie było wystarczająco dużo pozbawione chmur obrazy Landsat, ale udało nam się zaobserwować pęknięcie na obrazach radarowych z satelitów ESA Sentinel-1. Wydaje się nieuniknione, że do rozstania dojdzie.
Ryzyko po pęknięciu góry lodowej
El skutki tego rozstania Wykracza to poza proste formowanie się masywnej góry lodowej. Naukowcy obawiają się, że może to zapoczątkować serię zdarzeń, które wpłyną na pozostałą część platformy Larsen C. W 2002 roku sąsiednia platforma Larsen B zawaliła się i w krótkim czasie rozpadła na tysiące fragmentów. Szacuje się, że jeśli coś podobnego stanie się z Larsenem C, poziom morza może podnieść się nawet o 8 centymetrów, co poważnie wpłynie na społeczności przybrzeżne i ekosystemy morskie.
Oprócz problemów związanych ze wzrostem poziomu morza istnieją obawy dotyczące wpływ na lodowce śródlądowe. Szelf Larsena C pełni rolę bariery spowalniającej przepływ lodowców w kierunku oceanu. Jeśli ta bariera ulegnie rozpadowi, możemy zaobserwować szybszy przepływ lodu, co przyspieszy wzrost poziomu mórz na świecie.
Największa góra lodowa stulecia
Góra lodowa, która powstanie po tym oddzieleniu, będzie zajmować szacunkową powierzchnię 5,800 kilometrów kwadratowych, co czyni ją jedną z największych, jakie kiedykolwiek zarejestrowano, porównywalną z górą lodową B-15, która miała powierzchnię 11,000 68 kilometrów kwadratowych. Ta nowa góra lodowa, która prawdopodobnie będzie nosić nazwę AXNUMX, będzie ważyć ponad bilion ton i będzie imponującym zjawiskiem naturalnym.
Proces ten, zwany „cieleniem góry lodowej”, jest od lat ściśle monitorowany przez naukowców. Zdaniem ekspertów, choć zdarzenia tego typu na szelfach lodowych są zjawiskiem normalnym, toczy się dyskusja, czy zmiany klimatyczne przyspieszyły powstawanie pęknięć i proces odrywania.
Niektórzy naukowcy twierdzą, że wycielenie jest częścią naturalnego cyklu szelfów lodowych, inni natomiast twierdzą, że globalne ocieplenie przyspiesza, a w niektórych przypadkach zaostrza tego typu zjawiska, szczególnie na Półwyspie Antarktycznym, gdzie odnotowano znaczny wzrost temperatury.
Co stanie się z górą lodową?
Gdy góra lodowa zostanie w pełni uformowana, nie zacznie się natychmiast poruszać. Naukowcy szacują, że prądy oceaniczne i wiatry utrzymają ją przez jakiś czas w pobliżu Półwyspu Antarktycznego. Jednak w miarę upływu miesięcy może zacząć się przesuwać w kierunku Północny atlantyk, co stanowi zagrożenie dla żeglugi. Góry lodowe tej wielkości mają tendencję do rozpadania się na mniejsze bloki, co zwiększa ryzyko kolizji ze statkami.
Scenariusz ten nie jest nowy, ponieważ w przeszłości inne gigantyczne góry lodowe, takie jak B-15, rozpadały się i całkowicie znikały przez ponad dekadę. W rzeczywistości B-15 nadal sprawiał problemy na szlakach żeglugowych długo po pierwszym rozmieszczeniu.
Ciągłe monitorowanie A68 nie tylko pozwoli lepiej zrozumieć dynamikę góry lodowej, ale także pozwoli przewidzieć, jaki będzie ona miała wpływ na lodowce śródlądowe i wzrost poziomu morza. Jak dotąd naukowcy zaobserwowali, że osłabiony szelf lodowy przyspiesza przepływ lodowców po zapadnięciu się, co miało miejsce po rozpadzie Larsena B w 2002 roku.
Zmiany klimatyczne: wina czy przypadek?
Związek między zmianą klimatu a wycieleniem gór lodowych jest tematem debaty w środowisku naukowym. Według danych dostarczonych przez misję CryoSat Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) osłabienie i przerzedzenie szelfów lodowych, takich jak Larsen C, może wynikać z rosnącej temperatury zarówno oceanu, jak i powietrza.
Od rozpadu Larsena B w 2002 r. przedmiotem badań jest stabilność szelfów lodowych na Antarktydzie. Dane pokazują, że struktury te, które pozostają stabilne od tysięcy lat, zaczynają wykazywać oznaki osłabienia z powodu rosnących globalnych temperatur. Jak wynika z raportu British Antarctic Survey, w niektórych regionach, np. na Półwyspie Antarktycznym, od lat pięćdziesiątych XX wieku temperatura wzrosła nawet o 5°C.
Niezależnie od tego, czy bezpośrednią przyczyną są zmiany klimatyczne, jasne jest, że ma to przyspieszone topnienie i podnoszenie się poziomu morza globalne konsekwencje. Obszary przybrzeżne na całym świecie są podatne na skutki podnoszenia się poziomu morza, które mogą zostać zaostrzone przez dodatkowe cielenie się na innych wrażliwych szelfach lodowych.
W miarę kontynuowania badań staje się jasne, że przyszłość Larsena C jest pełna niepewności. Antarktyda, która kiedyś wydawała się odporna na zmiany klimatyczne, obecnie znajduje się w centrum uwagi całego świata ze względu na jej potencjał wpływania na poziom mórz i ekosystemy w skali planety.