Stopniowo wiele krajów zwiększa swoje źródła energia odnawialna pokrywają także większy procent światowego zapotrzebowania na energię, którego potrzebują wszyscy obywatele. W ten sposób energię nieodnawialną można zastąpić energią pochodzącą bezpośrednio z natury, taką jak energia słoneczna, wiatrowa, geotermalna czy hydroelektryczna, a wszystkie one mają kluczowe znaczenie dla zmniejszenia zależności od paliw kopalnych.
Stały wzrost wykorzystania tych źródeł spowodował, że do 2023 r. odsetek energii odnawialnej w światowym zapotrzebowaniu na energię osiągnie 30%, co będzie ważnym kamieniem milowym odzwierciedlającym globalne wysiłki na rzecz transformacji energetyki. Jednak nadal jest wiele do zrobienia, ponieważ celem jest potroić zdolność wytwarzania energii odnawialnej do roku 2030 jak wynika z najnowszego raportu Międzynarodowej Agencji Energetycznej, kwestia ta pozostaje w toku.
Wyzwania transformacji energetycznej
Rytm produkcja energii odnawialnej Nie we wszystkich krajach jest tak samo, co stanowi wyzwanie dla sprawiedliwej transformacji. Podczas gdy kraje takie jak Chiny i Stany Zjednoczone przodują w wdrażaniu energii odnawialnej, inne regiony, takie jak Afryka, dopiero zaczynają zwiększać swoją moc, przyczyniając się jedynie do 4,6% światowego wzrostu energii odnawialnej. Z kolei Azja, na czele której stoją Chiny, generuje 69% globalnej mocy odnawialnej dodanej w 2023 r. Ta nierównowaga uwydatnia pilną potrzebę inwestycji w infrastrukturę energetyczną dla krajów rozwijających się.
Ponadto pewną rolę odgrywają także różnice technologiczne między regionami. Energia słoneczna stała się dominującą technologią, odpowiadając za 73% wzrostu energii odnawialnej w zeszłym roku. Tymczasem kraje o mniejszych zasobach są zależne od energetyki wodnej, której rozwój został ograniczony przez susze i zmiany klimatyczne.
Rosnący światowy popyt wystawia energię odnawialną na próbę
Kolejną ważną zmienną, którą należy wziąć pod uwagę, jest stały wzrost światowego zapotrzebowania na energię, które według Międzynarodowej Agencji Energetycznej wzrośnie o około 4% w latach 2024 i 2025. Wzrost ten wynika głównie z globalnego wzrostu gospodarczego, fal upałów i masowego wdrażania technologii, takich jak pojazdy elektryczne.
Ten rosnący popyt dodatkowo napędza rozwój czystych źródeł. Oczekuje się, że do 2025 r energie odnawialne pokrywają 35% światowego zapotrzebowania na energię elektryczną. W rzeczywistości po raz pierwszy w historii ilość energii elektrycznej wytwarzanej przez te źródła przekroczy tę z węgla, co ugruntuje zmianę paradygmatu w sektorze energetycznym.
Jednak postęp ten nie jest pozbawiony komplikacji. W krajach takich jak Chiny i Meksyk susze wpłynęły na produkcję elektrowni wodnych, wymuszając zwiększenie wykorzystania paliw kopalnych. To z kolei spowodowało nieznaczny wzrost emisji energii w 2023 roku, co pokazuje, że transformacja energetyczna musi być zrównoważona i odporna na zjawiska klimatyczne.
Energia słoneczna i wiatrowa: Przeważa wzrost odnawialny
Jeśli chodzi o energie odnawialne, takie jak energia słoneczna i wiatrowa, obie odegrały ogromną rolę w globalnej transformacji energetycznej. Tylko w 2023 r. energia fotowoltaiczna odpowiadała za 24% światowego wzrostu produkcji energii elektrycznej, a energia wiatrowa – za 17%. Oznacza to, że pomiędzy obiema technologiami wygenerowały one około 12% światowej energii elektrycznej.
W szczególności wzrost wykorzystania energii słonecznej wynika nie tylko z jej konkurencyjnej ceny, ale także z możliwości skalowania, jaką oferują instalacje fotowoltaiczne. Kraje takie jak Chiny, Indie i Stany Zjednoczone stały się liderami w instalacji nowych zakładów. Oczekuje się, że do 2030 r. energia słoneczna będzie stanowić do 80% dodanej mocy ze źródeł odnawialnych, a tempo rozwoju energii wiatrowej nadrobi także podwojone w porównaniu z poprzednimi latami.
W Europie energia słoneczna i wiatrowa również odegrały zasadniczą rolę w zastąpieniu zależności od źródeł kopalnych, zwłaszcza po kryzysie energetycznym spowodowanym rosyjską inwazją na Ukrainę. Kraje takie jak Hiszpania, Holandia i Niemcy przodują w regionie we wdrażaniu tych technologii, co wzmacnia ich zaangażowanie w realizację celów Porozumienia paryskiego.
Długoterminowe perspektywy i nowe wyzwania
Do 2050 r. światowe zapotrzebowanie na energię elektryczną podwoi się ze względu na elektryfikację transportu, przemysłu i światowego rozwoju gospodarczego. Szacuje się, że w tym procesie 90% energii elektrycznej będzie pochodzić ze źródeł niekopalnych, konsolidując energię odnawialną jako podstawowy filar światowego systemu energetycznego.
Dotarcie do tego etapu wymaga jednak pokonania znaczących wyzwań technicznych i ekonomicznych. Kluczowe znaczenie będzie miało zwiększenie elastyczności sieci elektroenergetycznych w zakresie absorpcji zmiennej produkcji energii słonecznej i wiatrowej. Niezbędna będzie także budowa nowej infrastruktury umożliwiającej magazynowanie nadwyżek energii oraz poprawiająca zdolność reagowania na zmienne zapotrzebowanie na energię elektryczną.
Kluczowymi czynnikami tej transformacji będą rozwój technologii magazynowania energii, takich jak długotrwałe akumulatory, oraz integracja systemów sztucznej inteligencji w zarządzaniu siecią. Na szczeblu rządowym oczekuje się wzrostu współpracy międzynarodowej i wysiłków na rzecz ograniczenia kosztów finansowych dla krajów rozwijających się, których gospodarki w dalszym ciągu w dużej mierze zależą od energii jądrowej i paliw kopalnych.
W nadchodzących latach fotowoltaika i energia wiatrowa będą służyć jako kluczowe narzędzia łagodzenia skutków zmian klimatycznych, a ich wdrażanie ulegnie dalszemu przyspieszeniu, jeśli rządy będą promować wspierające polityki i regulacje, które ułatwią ich bezpieczną i efektywną integrację z krajowymi źródłami energii.
Trwa przechodzenie na energię odnawialną. W miarę jak coraz więcej krajów wywiąże się z międzynarodowych zobowiązań dotyczących redukcji emisji, świat będzie zmierzał w kierunku systemu energetycznego mniej zależnego od paliw kopalnych i lepiej dostosowanego do potrzeb ekologicznej i zrównoważonej przyszłości.