Aby przeciwdziałać zmianom klimatycznym, powstało wiele paktów i pomysłów, których celem jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. On Porozumienie paryskie odegrała w tym obszarze kluczową rolę. Kraje objęte traktatem zobowiązały się do ograniczenia emisji CO2 do 2050 r., co stanowi historyczny kamień milowy w walce z globalnym ociepleniem.
W Unii Europejskiej Rada Ministrów Środowiska osiągnęła wspólne stanowisko w sprawie przeprowadzenia a reforma unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) na lata 2021-2030. Ten system handlu uważa się za istotne narzędzie umożliwiające osiągnięcie celów klimatycznych i redukcję emisji gazów cieplarnianych (GHG). Jakie skutki będzie miała ta reforma i jakie ma przynieść rezultaty?
Pakiet legislacyjny dotyczący redukcji emisji
Od podpisania Porozumienia paryskiego w grudniu 2015 r. różne organy regulują i oceniają sposoby ograniczenia emisji gazów cieplarnianych bez uszczerbku dla wzrostu gospodarczego. Nowy pakiet legislacyjny, znany jako „Pasuje do 55”, dąży do ograniczenia emisji o 43% do 2030 r., przyjmując za punkt odniesienia poziom z 2005 r. Cel ten ma fundamentalne znaczenie dla UE, która widzi w tym porozumieniu szansę na przewodnictwo w globalnej walce ze zmianami klimatycznymi.
Reforma systemu ETS to kolejny kluczowy środek w tym pakiecie. Stosując bardziej rygorystyczne limity emisji z sektora przemysłowego i energetycznego, UE zamierza zachęcać do inwestycji w czyste technologie. Ta innowacja ma również kluczowe znaczenie dla osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r., co jest celem zgodnym z Europejskim Zielonym Ładem. Ministrowie środowiska 19 krajów poparli to porozumienie pod przewodnictwem europejskiego komisarza ds. energii i działań w dziedzinie klimatu Miguela Ariasa Cañete.
ETS stanowi część szeregu aktów prawnych obejmujących inne innowacyjne środki, takie jak zakaz stosowania silników spalinowych do 2035 r., większe inwestycje w energię odnawialną i rozwój zrównoważonej infrastruktury w całej Europie.
Jak działa ETS?
Działający od 2005 roku system ETS jest pierwszym na świecie systemem systematycznej kontroli emisji gazów zanieczyszczających środowisko. Do 2030 roku systemem tym zostaną objęte dodatkowe sektory, takie jak transport drogowy i ciepłownictwo budynków, które odpowiadają za znaczny procent obecnych emisji.
System ETS obejmuje 40% emisji gazów cieplarnianych w UE, monitorując blisko 11.000 XNUMX zakładów przemysłowych, przedsiębiorstw energetycznych i linii lotniczych. Przemysły te muszą nabyć niezbędne prawa, aby w dalszym ciągu emitować gazy, co stanowi silną zachętę do ograniczania ich emisji i opracowywania czystszych technologii.
W tym kontekście ETS pełni nie tylko funkcję instrumentu regulacyjnego, ale także mechanizmu finansowego napędzającego inwestycje w zrównoważone rozwiązania za pośrednictwem systemu aukcyjnego. Przedsiębiorstwa o niższych emisjach mogą sprzedać swoje pozwolenia, uzyskując dodatkową korzyść ekonomiczną, natomiast przedsiębiorstwa o wysokim poziomie zanieczyszczeń ponoszą wyższe koszty, jeśli nie zredukują swoich emisji.
System był bardzo skuteczny, ale reformy są niezbędne, aby uniknąć „wycieku emisji”, czyli przenoszenia zanieczyszczających fabryk do krajów spoza UE, w których obowiązują mniej rygorystyczne przepisy dotyczące ochrony środowiska.
Niektóre sektory, takie jak lotnictwo, nadal stanowią wyzwanie, a UE w dalszym ciągu poszukuje sposobów łagodzenia ich skutków bez zniechęcania do ich działalności.
Zrównoważony rozwój gospodarczy i rynek emisji dwutlenku węgla
Jednym z głównych wyzwań w walce ze zmianami klimatycznymi jest zagwarantowanie, że przyjęte działania nie wpłyną negatywnie na rozwój gospodarczy krajów. Niektóre badania wykazały jednak, że w Europie przyjęcie czystych technologii i inwestycje w energię odnawialną są nie tylko zgodne ze wzrostem gospodarczym, ale mogą generować ważne długoterminowe korzyści gospodarcze, takie jak tworzenie miejsc pracy i redukcja kosztów energii.
Europejski rynek uprawnień do emisji jest tego przykładem. Po kilku latach funkcjonowania ceny uprawnień do emisji wykazały tendencję wzrostową, co zachęciło przedsiębiorstwa do dostosowania procesów produkcyjnych w kierunku bardziej zrównoważonych modeli. W 2023 roku koszt uprawnień do emisji osiągnął historyczne maksimum, przekraczając 90 euro za tonę CO2.
Z drugiej strony zapotrzebowanie na paliwa kopalne, takie jak ropa naftowa, znacznie spadło w ostatnich latach ze względu na wzrost wykorzystania energii odnawialnej. Tendencja ta doprowadziła do spadku cen ropy naftowej, co jeszcze bardziej wzmocniło potrzebę inwestowania w czyste technologie.
Ostatecznie reformy systemu ETS i inne środki w ramach pakietu „Fit for 55” mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia przez UE celów klimatycznych i gospodarczych. Zapewniając zrównoważony rozwój najbardziej zanieczyszczających gałęzi przemysłu i promując przejście na czystszy model gospodarczy, UE zajmuje pozycję światowego lidera w walce ze zmianą klimatu.
Wpływ zmian klimatycznych na gospodarkę światową
Zmiana klimatu to nie tylko problem środowiskowy; Stanowi także istotne ryzyko dla światowej gospodarki. W rzeczywistości niektóre analizy przewidują, że jeśli nie zostaną podjęte środki zapobiegawcze, szkody spowodowane rosnącymi temperaturami i ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi mogą do 10 r. kosztować nawet 2050% światowego PKB.
Skutki te obejmują utratę produktywności spowodowaną falami upałów, zniszczenie infrastruktury w wyniku intensywnych zjawisk pogodowych oraz przymusowe przesiedlenia milionów ludzi w wyniku podnoszącego się poziomu mórz. W tym sensie przyjęcie ambitnej polityki klimatycznej jest nie tylko kwestią sprawiedliwości społecznej, ale także koniecznością gospodarczą.
Niektóre kraje, np. należące do grupy G20, odpowiadają za 80% globalnej emisji gazów cieplarnianych. Kraje te mają dodatkowy obowiązek przewodzenia światowym wysiłkom na rzecz łagodzenia zmiany klimatu, przy jednoczesnym wspieraniu najbardziej wrażliwych gospodarek w dostosowaniu się do już zachodzących zmian.
Działania, które kraje powinny podjąć
Raporty Organizacji Narodów Zjednoczonych i Europejskiej Agencji Środowiska podkreślają znaczenie zwiększenia wysiłków krajów w nadchodzącej dekadzie. Wdrożenie technologii odnawialnych, takich jak energia słoneczna i wiatrowa, pozostaje niezbędne, ale efektywność energetyczna na poziomie przemysłowym i mieszkaniowym również odgrywa kluczową rolę w ograniczaniu globalnych emisji.
Większe inwestycje w technologie magazynowania energii i przyjęcie rozwiązań opartych na przyrodzie, takich jak ponowne zalesianie i zrównoważone rozwiązania w rolnictwie, to także kluczowe obszary wspierające zarówno łagodzenie zmiany klimatu, jak i przystosowanie się do niej. W miarę zwiększania się zobowiązań międzynarodowych kraje rozwijające się muszą otrzymać wsparcie finansowe niezbędne do wdrożenia tych rozwiązań.
Istotną inicjatywą w tym zakresie jest Zielony Fundusz Klimatyczny, powołany przez Organizację Narodów Zjednoczonych, kierujący środki finansowe na projekty w krajach o mniejszych możliwościach finansowych przejścia na niskoemisyjny model gospodarczy.
Oczywiste jest, że wysiłki muszą mieć charakter globalny, a udział wszystkich narodów jest konieczny, aby zapewnić przyszłym pokoleniom bezpieczną i godną życia przyszłość.
Walka ze zmianami klimatycznymi i redukcja emisji gazów cieplarnianych to monumentalne zadanie. Jest jeszcze wiele do zrobienia, ale krok po kroku, od porozumienia paryskiego po zobowiązania klimatyczne w UE i poza nią, świat zmierza w stronę bardziej zrównoważonej przyszłości, mniej zależnej od paliw kopalnych.