Jeśli politykom w Chile uda się utrzymać swoje zaangażowanie, kraj zrobi w tym gigantyczny krok politykę w zakresie energii odnawialnej. Chile postawiło sobie ambitny cel, jakim jest dekarbonizacja swojej gospodarki do 2050 r. Plan ten zakłada nie tylko ewolucję w kierunku czyste energie, ale także transformację strukturalną, która wiąże się z szeregiem wyzwań technicznych, społecznych i gospodarczych.
Jednym z głównych celów jest ograniczenie rozwoju nowych elektrowni węglowych, co jest wymogiem każdego projektu tego typu systemy wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS) lub równoważne technologie ograniczające emisję. Ponadto plan przewiduje stopniowe zamykanie istniejących elektrowni termoelektrycznych. Według prognoz Ministerstwo Energii Chilekraj oczekuje, że do 70 r. ponad 2050% jego matrycy energetycznej będzie opierać się na energii odnawialnej.
Decyzję o rozpoczęciu tego procesu podjęły wspólnie główne przedsiębiorstwa energetyczne w kraju, takie jak AES Andes, Colbún, Enel i Engie, przy wsparciu rządu. Faktycznie, za kadencji prezydent Michelle Bachelet podpisano porozumienie o zaprzestaniu budowy elektrowni węglowych bez technologii wychwytywania emisji i przyspieszeniu zamykania już istniejących.
Inicjatywy zgodne z Porozumieniem paryskim
Plan dekarbonizacji Chile jest zgodny ze zobowiązaniami podjętymi w ramach Porozumienie paryskie. Według byłego Ministra Energii Andrésa Rebolledo Chile tak wyjątkowe warunki na rozwój energetyki odnawialnej, głównie dzięki bogatym zasobom energii słonecznej i wiatrowej w kraju. „Postawiliśmy sobie za cel, aby do 2050 r. od 70 do 90% naszej matrycy składało się z energii odnawialnych” – stwierdził.
To optymistyczne podejście znajduje również odzwierciedlenie w najnowszych danych: do 2022 r. energia odnawialna Reprezentowały one już ponad 40% wytwarzania energii elektrycznej w Chile, przewyższając węgiel. Jest to radykalna zmiana w stosunku do sytuacji z 2014 r., kiedy odsetek ten wynosił zaledwie 7%.
Postępy i wyzwania energetyki odnawialnej
Obecnie energetyka słoneczna jest najbardziej rozwinięta w kraju, a projekty na dużą skalę obejmują elektrownię słoneczną El Romero Solar, która w momencie jej otwarcia w 2016 r. była największą w Ameryce Łacińskiej. Ta elektrownia o mocy 246 MWp odegrała kluczową rolę w poprawa konkurencyjności czystych energii.
Zwiększenie produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych okazało się nie tylko korzystne dla środowiska, ale okazało się również bardziej opłacalne ekonomicznie. Według raportu o wpływie gospodarczym, fabryka El Romero W całym okresie użytkowania elektrownia wniesie ponad 300 milionów dolarów do produktu krajowego brutto (PKB), podwajając korzyści płynące z równoważnej elektrowni węglowej.
Stopniowa eliminacja węgla
Po zamknięciu ośmiu elektrowni węglowych w latach 2019–2023 i kolejnych dwunastu planowanych na 2025 r. Chile przyspiesza tempo prowadzące do całkowitej dekarbonizacji. Jednakże co najmniej osiem zakładów nadal nie ma uzgodnionej daty zamknięcia, co stanowi jedno z największych wyzwań dla Chile w najbliższej przyszłości.
Jednym z najbardziej skomplikowanych przypadków jest ten Centrum Guacoldy, największego w kraju kompleksu energetycznego węglowego, który nie ma jeszcze ustalonej daty zamknięcia. Zakład ten, położony w Huasco, „strefie ofiar”, wzbudził obawy dotyczące jego wpływu na środowisko i roli w lokalnym zanieczyszczeniu. Społeczności znajdujące się w pobliżu tych zakładów borykają się nie tylko z problemami zdrowotnymi wynikającymi z zanieczyszczeń, takimi jak choroby układu oddechowego, ale także z zależnością ekonomiczną od tych gałęzi przemysłu.
Zamknięcie zakładów i możliwości konwersji
Jednym z najważniejszych pytań jest to, co zostanie zrobione z infrastrukturą zamykanych zakładów. W tym aspekcie Chile mogłoby inspirować się projektami międzynarodowymi. W Niemczech na przykład przekształcono elektrownie węglowe magazyny termiczne. Jedną z badanych możliwości jest wykorzystanie tych roślin do magazynowania energii słonecznej za pomocą stopionych soli. Technologia ta umożliwiłaby Chile maksymalne wykorzystanie zasobów odnawialnych przy jednoczesnym zachowaniu części istniejącej infrastruktury.
Inną rozważaną opcją jest ponowne przekształcenie zakładów do produkcji zielony wodór. Chociaż podejście to stwarza wyzwania, oferuje również ważne możliwości dekarbonizacji takich sektorów, jak transport i przemysł ciężki.
Wyzwania społeczne i gospodarcze
Podnosi także zamknięcie elektrowni węglowych, choć pozytywne z punktu widzenia ochrony środowiska wyzwania społeczne i gospodarcze. Wiele obszarów, na których występują te rośliny, jest od nich ekonomicznie zależnych. Na przykład w regionie Huasco lokalni rybacy i rolnicy wyrazili obawy dotyczące wpływu konwersji energii na ich źródła utrzymania. Istotne jest, aby rząd zajął się tymi kwestiami poprzez politykę włączającą, która oferuje możliwości zatrudnienia w sektorach takich jak energia odnawialna.
Aby zminimalizować skutki społeczne, rząd ustanowił „Międzyresortowy Komitet ds. Sprawiedliwej Przemiany Socjoekologicznej”, w skład którego wchodzą Ministerstwa Środowiska, Energii, Rozwoju Społecznego, Pracy, Gospodarki, Górnictwa i Zdrowia. Komisja ta stara się zapewnić, że zamknięcie elektrowni węglowych i przejście na czystą energię zostanie przeprowadzone w sposób sprawiedliwy i uczciwy dla wszystkich dotkniętych społeczności.
Niektóre społeczności, np. w Huasco, postrzegają rozwój energii słonecznej jako światło nadziei. Pojawiły się jednak obawy dotyczące lokalizacji dużych instalacji fotowoltaicznych w pobliżu obszarów rolniczych i mieszkalnych, co wymaga starannego planowania, aby zapobiec powstawaniu nowych konfliktów społecznych.
Przejście w kierunku energia odnawialna Stanowi to nie tylko odpowiedzialność za środowisko, ale także szansę gospodarczą dla Chile. W miarę postępów w realizacji planu dekarbonizacji kraj stanie przed wyzwaniami, ale otworzy także nowe możliwości rozwoju bardziej konkurencyjnej, zrównoważonej i sprawiedliwej gospodarki.