Rząd australijski podjął decyzję o stopniowe wycofywanie dotacji dla sektora energii odnawialnej w ramach swojego planu energetycznego, którego celem jest zagwarantowanie obniżki stawek za energię elektryczną dla domów i firm w kraju. Środek ten stanowi część szerszego zestawu reform energetycznych, których celem jest zrównoważenie potrzeb gospodarczych i poszanowanie zobowiązań środowiskowych, takich jak te ustanowione w porozumieniu paryskim.
Decyzją o wycofaniu dotacji od 2020 r. rząd zastąpi pomoc nowym planem tzw Krajowa Gwarancja Energetyczna (NEG). NEG ma zapewnić dostawcom i dystrybutorom stałą energię bazową, przy jednoczesnym stopniowym zwiększaniu udziału czystej energii wykorzystywanej w kraju.
Nowy plan energetyczny w Australii
Ogłoszenie likwidacja dopłat do OZE został wprowadzony na podstawie zalecenia Australijskiej Rady ds. Bezpieczeństwa Energetycznego, które podkreśla znaczenie uporządkowanego przejścia na system energetyczny łączący źródła kopalne i odnawialne. Według ministra energii Johna Frydenberga i premiera Malcolma Turnbulla plan ten zapewni tańszą i bardziej niezawodną energię elektryczną, spełniając jednocześnie szereg międzynarodowych zobowiązań energetycznych.
Jednak decyzja o wyeliminowaniu tych dotacji nie obyła się bez kontrowersji. Najbardziej konserwatywne sektory, a także obrońcy przemysłu węglowego poparli to rozwiązanie, upatrując w nim szansy na przywrócenie intensywnego wykorzystania paliw kopalnych. Z drugiej strony opozycja kierowana przez Partię Pracy określiła ten ruch jako: ustępstwo na rzecz konserwatywnych interesów, które ich zdaniem zniszczą tysiące miejsc pracy w branży czystej energii.
Wpływ środka na gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa
Rząd zapewnił, że dzięki wycofaniu dotacji i wdrożeniu nowej polityki energetycznej australijskie rodziny będą mogły zaoszczędzić do 115 dolarów australijskich rocznie na rachunkach za energię elektryczną, jak wynika z szacunków obejmujących lata 2020–2030. Idea niższej ceny energii elektrycznej była jednym z mocnych punktów, których partia rządząca broniła, uzasadniając przejście w stronę modelu zachęcającego do konkurencji ze strony odnawialnych źródeł energii na wolnym rynku.
Konkurencja na rynku energii odnawialnej
Jednym z kluczowych argumentów za końcem dotacji jest zdolność sektora OZE do bezpośredniego konkurowania na rynku energii. Według rządu, w ramach nowego planu Krajowej Gwarancji Energii, przedsiębiorstwa zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej będą zobowiązane do inwestowania w czystą energię, aby osiągnąć roczne cele w zakresie redukcji emisji.
Zmiana ta ma na celu pobudzenie prywatnych inwestycji w odnawialne źródła energii, zachęcając przedsiębiorstwa do rozwijania projektów związanych z energią słoneczną, wiatrową i innymi rodzajami energii bez uzależnienia od dotacji rządowych. Wyraźnym przykładem potencjalnych inwestycji jest budowa ul elektrownia słoneczna w Port Augusta, który będzie największy na świecie o mocy 150 megawatów.
Rola energii bazowej w Krajowej Gwarancji Energetycznej
Jednym z kluczowych aspektów Krajowej Gwarancji Energetycznej jest pozyskiwanie mocy bazowej, co zapewnia ciągłość dostaw energii elektrycznej, szczególnie w dni, kiedy źródła odnawialne, takie jak wiatr czy słońce, nie są w stanie wygenerować wystarczającej ilości energii ze względu na nieodpowiednie warunki atmosferyczne.
Plan przewiduje, że odnawialne źródła energii odegrają zasadniczą rolę w redukcji emisji i do 40 r. będą stanowić około 2030% całkowitego koszyka energetycznego. Pomimo osiągnięcia istotnego postępu analitycy ds. energetyki zapewniają, że plan może okazać się niewystarczający oraz że po wyeliminowaniu dotacji i niższą konkurencyjność odnawialnych źródeł energii, można by zrealizować scenariusz, w którym ich obecność w koszyku energetycznym byłaby bardziej ograniczona, niż oczekiwano.
Wpływ na branżę energetyki węglowej i kopalnej
Rząd Australii, będący jednym z największych eksporterów węgla na świecie, wielokrotnie wykazywał swoje zaangażowanie w przemysł węglowy, który wytwarza ponad 70% energii zużywanej w kraju. Sektory energii kopalnej nadal cieszą się znacznym wsparciem w Australii, a najnowsze posunięcie mające na celu zniesienie dotacji na energię odnawialną wydaje się częściowo wspierać interesy przedsiębiorstw wydobywczych i energetycznych.
Opozycja polityczna i perspektywy na przyszłość
Usunięcie dotacji na energię odnawialną wywołało znaczącą debatę polityczną w Australii. Dla lidera Partii Pracy Billa Shortena decyzja ta była wyraźnym ustępstwem na rzecz interesów byłego premiera Tony’ego Abbotta, znanego ze swojego sceptycyzmu klimatycznego. Z drugiej strony Partia Zielonych również wyraziła swoje zaniepokojenie, zapewniając, że decyzja ta utrudni wywiązanie się Australii ze zobowiązań w Porozumienie paryskie.
W kontekście międzynarodowym Australia zobowiązała się wówczas do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o 26% do 28% do 2030 r. w porównaniu z poziomem z 2005 r. Jednak różni analitycy uważają, że rezygnacja z dotacji utrudni realizację tego celu, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że: obecnie ponad 85% energii w kraju w dalszym ciągu opiera się na paliwach kopalnych.
OZE ku 2030 w Australii
Chociaż wydaje się, że perspektywy dla energii odnawialnej w Australii uległy pogorszeniu w związku z eliminacją dotacji, różni eksperci uważają, że poprawa wydajności i redukcja kosztów w elektrowniach słonecznych i wiatrowych będą w dalszym ciągu przyciągać prywatne inwestycje. W rzeczywistości elektrownia słoneczna w Port Augusta jest wyraźnym przykładem tego, jak prywatne inwestycje mogą napędzać ambitne projekty w zakresie energii odnawialnej bez potrzeby dotacji.
Krótko mówiąc, koniec dotacji oznacza poważną zmianę w australijskiej polityce energetycznej. Chociaż postęp w dziedzinie energii odnawialnej będzie kontynuowany, sektor ten będzie musiał stawić czoła nowym wyzwaniom, aby zachować konkurencyjność na bardziej otwartym rynku. Australia ma szansę przewodzić transformacji energetycznej, ale będzie musiała znaleźć równowagę między rozwojem gospodarczym a zrównoważeniem środowiskowym, aby osiągnąć swoje międzynarodowe cele i utrzymać korzyści gospodarcze dla swoich obywateli.